Paulina
Zakażenie wirusem HPV jest powszechne, może przebiegać bezobjawowo, a w dłuższej perspektywie niesie ze sobą ryzyko poważnych zmian zdrowotnych, w tym nowotworów. Profilaktyka poprzez szczepienie to realna szansa zmniejszenia tego ryzyka – szczególnie jeśli szczepienie zostanie wykonane przed kontaktem z wirusem.
Czym właściwie jest HPV i jak można się nim zarazić?
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus), to cała grupa wirusów – naukowcy opisali ich już ponad 200 typów! Część z nich odpowiada za niegroźne brodawki skórne, inne natomiast mogą prowadzić do zmian nowotworowych, np. raka szyjki macicy, odbytu czy gardła.
Do zakażenia najczęściej dochodzi podczas kontaktów seksualnych, ale wirus może przenosić się również przez kontakt skóry ze skórą w okolicy intymnej. Co ciekawe, większość osób zakaża się HPV tuż po rozpoczęciu życia seksualnego – a organizm często samodzielnie zwalcza wirusa, zanim pojawią się objawy. Problem pojawia się wtedy, gdy infekcja utrzymuje się długo – wtedy wzrasta ryzyko powstania niebezpiecznych zmian w komórkach.
Szczepienie przeciwko HPV – jak działa i kogo chroni?
Szczepienie przeciw HPV to jedno z najlepiej przebadanych i najskuteczniejszych szczepień ostatnich dekad. Chroni przed kilkoma typami wirusa, w tym tymi najbardziej niebezpiecznymi. Na przykład szczepionka dziewięciowalentna zabezpiecza aż przed dziewięcioma typami HPV: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58.
W praktyce oznacza to m.in.:
-
mniejsze ryzyko raka szyjki macicy, pochwy i sromu u kobiet,
-
ochronę przed rakiem prącia i odbytu u mężczyzn,
-
mniejsze ryzyko wystąpienia kłykcin kończystych.
Co ważne, szczepienie nie leczy już istniejącej infekcji, ale chroni przed przyszłymi zakażeniami. Dlatego najlepiej podać je przed rozpoczęciem aktywności seksualnej – u dzieci i nastolatków w wieku 9-14 lat. Ale! Jeśli ktoś nie zdążył zaszczepić się wcześniej, wciąż warto – osoby dorosłe również mogą skorzystać z ochrony, choć skuteczność może być nieco niższa.
źródło Shutterstock/Kmpzzz
Jak wygląda szczepienie?
Szczepienie przeciwko HPV wykonuje się w dwóch lub trzech dawkach – zależnie od wieku osoby szczepionej.
-
Dzieci i młodzież do 14. roku życia otrzymują dwie dawki,
-
Starsze osoby (powyżej 15 lat) – trzy dawki, zgodnie z harmonogramem ustalonym przez lekarza.
Czy szczepienie przeciw HPV jest tylko dla dziewcząt?
Zdecydowanie nie! Choć początkowo szczepionki przeciwko HPV były kierowane głównie do dziewcząt, dziś wiadomo, że warto szczepić także chłopców. Dlaczego? Bo to nie tylko sposób na ochronę ich własnego zdrowia, ale też ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa w populacji.
Zaszczepieni chłopcy są chronieni przed rakiem prącia, odbytu czy gardła, a także kłykcinami kończystymi.
źródło Shutterstock/Studio Romantic
Dlaczego warto rozważyć szczepienie już teraz?
Im wcześniej, tym lepiej – to zasada, która w przypadku HPV naprawdę ma znaczenie. Zaszczepienie dziecka lub nastolatka przed rozpoczęciem życia seksualnego daje najwyższą skuteczność ochrony. Ale jeśli jesteś osobą dorosłą i nigdy się nie szczepiłaś lub nie szczepiłeś – wciąż warto porozmawiać o tym z lekarzem.
Dlaczego HPV jest tak groźny – i tak podstępny?
Największym wyzwaniem jest to, że zakażenie HPV zwykle nie daje żadnych objawów. Nie boli, nie swędzi, nie widać go gołym okiem – a jednak może rozwijać się latami. Właśnie dlatego lekarze tak dużą wagę przywiązują do profilaktyki – regularnych badań cytologicznych u kobiet, testów DNA HPV i oczywiście szczepień.
Wysokoonkogenne typy wirusa, takie jak HPV 16 i 18, odpowiadają nawet za 70% przypadków raka szyjki macicy. U mężczyzn HPV może prowadzić do raka prącia lub odbytu, a także być przyczyną kłykcin kończystych (brodawek narządów płciowych). To nie są tematy, o których lubimy mówić, ale właśnie dlatego warto się nimi zainteresować – zanim problem się pojawi.
HPV to wirus, którego skutki mogą być naprawdę poważne – ale dobra wiadomość jest taka, że możemy mu zapobiec. Szczepienie przeciwko HPV to realna inwestycja w zdrowie – nie tylko własne, ale i naszych bliskich.
